اگر کمی به اطراف دقت کنیم می‌بینیم که ما مدارم در حال شرکت کردن در تست‌ها و آزمون مختلف هستیم. در این مقاله بررسی خواهیم کرد که چرا تست و آزمون تا این حد در زندگی روزمره پر رنگ شده‌اند.
تست چیست؟
- تست ( test) یا در معنای فارسی (آزمون)، مقوله‌ای است که ما در حال حاضر هم به وفور اسمش را می‌شنویم و به طور وافر نیز در زندگی ما وجود دارد.
- از تست هدایت تحصیلی تا تست کرونا.
- در زندگی امروز، ما به طور مداوم یک‌سری اطلاعات در مورد هر موضوع مشخصی را در اختیار سازمان آزمون گیرنده قرار میدهیم و منتظر نتیجه آزمون می‌مانیم. آزمون‌ها بهانه‌ای شده‌اند تا ما به کمک آن‌ها خودمان را ارزیابی کنیم.
تست از چه زمانی وارد زندگی ما شد؟
به عقیدۀ صاحبنظران تست از زمانی وارد زندگی بشریت شد که مشغله‌ها و درگیری‌های محیط اطراف انسان‌ها بیشتر شد و دیگر مانند سابق نتوانستند در وجود خود تامل کنند.
برای مثال در زمان قدیم تجملات زندگی امروزه وجود نداشته و آدم‌ها خیلی زودتر می‌توانستند به شناخت خدا و درک وجود خود برسند. اما جهان امروز آنقدر دچار ریز جزئیاتی شده که کمتر کسی می‌تواند به شناخت حقیقی و عمیق از خداوند برسد.
در واقع تست‌ها هستند که در بخش‌های مختلف زندگی به جای ما فکر می‌کنند و تصمیم می‌گیرند که ما در ادامه کدام راه را باید ادامه دهیم.
چرا ما به تست عادت کرده‌ایم؟
- انگار که تست دادن و تست گرفتن در زندگی تبدیل به عادتی برای ما شده که به این راحتی ها قادر به ترک یا کم کردن آن نیستیم. ما به نتایج تست‌ها محتاج شده‌ایم. یعنی دلمان می‌خواهد از کسی راجع به وجهه‌های مختلف خود سوال کنیم و او به ما جواب بدهد.
- نمی‌خواهیم صفر و صدی صحبت کنیم که این امر بد است یا خوب. اما قصد داریم بررسی کنیم که این حالات که اینقدر همه گیر شده از کجا نشات می‌گیرد.
- به نظر شما چرا تمایل داریم تا در تست‌های مختلف شرکت کنیم. اکثر مردم وقتی در فضای مجازی تست‌های مختلفی مانند تست تاریخ ازدواج می‌بینند سریع روی آن کلیک می‌کنند و با اینکه می‌دانند شاید هیچ پایه علمی پشت آن نباشد باز هم به نتیجه آن دلگرم هستند.
- و سوال اصلی اینجاست که چرا این نوع تست‌ها همچنان مخاطبان خودش را دارد و از تک و تا نمی‌افتد. ما معتقدیم که چنین اتفاقی بخاطر این است که آدم‌ها آنطور که باید از اطرافشان انرژی دریافت نمی‌کنند و حتی سرکوب می‌شوند
- احتمالش نزدیک به صد است که افرادی که سالانه در تست و آزمون‌های سراسری مدارس تیزهوشان شرکت می‌کرده‌اند و وقتی به آن‌ها خبر رسیده که پذیرفته نشده‌اند، سریع این دغدغه در ذهنشان ایجاد شده که نکند من باهوش نیستم؟ و بعد رفته‌اند سراغ تست‌های مختلف استعدادیابی و تست هوش تا مطمئن شوند که هنوز آنقدرها هم خنگ نشده‌اند. برای آن‌ها شاید این مسئله مهم نباشد که آن تست معتبر هست یا نه. آن‌ها فقط احتیاج به غریبه‌ای دارند که آن‌ها را نمی‌شناسد و در جواب دادن رک و راست است. چون ممکن است آن بچه‌ها فکر کنند بقیه افرادی که دورشان هستند صرفا از روی ترحم یا دوست داشتن این حرف را به آنان می‌زنند.
چگونه گول تست ها را نخوریم؟
یک سری از تست‌ها صرفا برای این طراحی شده‌اند تا نهایتا شما راضی از آن تست بیرون بیایید. این یعنی همۀ تست‌ها با شما صادق نیستند. دیده‌ایم تست‌های شخصیت شناسی را که فقط از نقاط قوت شخصیت شما حرف می‌زنند و به عبارت دیگر انتقاد نمی‌کنند. در صورتی که آن تست زمانی به شما لطف می‌کند که نقاط قوت و ضعف را یک جا کنار هم بیاورد و برای هر کدام راهکار پیشرفت و رشد ارائه دهد. نمی‌گوییم این بد است که تست‌ها سعی می‌کنند نقاط قوت شما را بیشتر به رخ بکشند اما کمکی هم به شما نمی‌کنند. فرض کنید در تست استعدادیابی مربوط به نویسندگی شرکت کرده‌اید و در نهایت به شما می‌گوید: همه افراد استعداد نویسندگی دارند؛ فقط باید بنویسید و تلاش کنید و …
این تست و این نتیجه شاید شما را خوشحال کند و ته دلتان حس کنید نویسنده‌ی خوبی هستید اما به شما نتیجه کاربردی ارائه نمی‌دهد. به شما نمی‌گوید باید فلان مهارت را تقویت کنید یا دایره لغاتتان را افزایش دهید. او فقط سال‌ها متمادی به شما می‌گوید که خیلی خوب هستید و شما هر سال خوشحال تر از پارسال توهم نویسندگی بر می‌دارید در صورتی که جز برای نوشتن انشای مدرسۀتان دست به قلم نبرده‌اید.
تست‌ها باید از بالاترین انعطاف پذیری نسبت به شرایط مختلف بهره‌مند باشد. قطعا تستی که سعی دارد شخصیت انسانی به آن پیچیدگی را در چهار گزینه‌ی کلی ناقابل جا دهد، تست قابل اعتمادی نیست و به شما نتیجه‌ی درستی هم نمی‌دهد.
آیا تست دادن و تست گرفتن مقولۀ پر اهمیتی هستند؟
تا اینجای کار گفتیم که ما از تست برای سنجش و ارزیابی یک سری معیارها استفاده می‌کنیم اما می‌خواهیم ببینیم که تست‌ها نقش قید در جمله را ایفا می‌کنند؟ یعنی به راحتی می‌توان آن‌ها را حذف کرد و ضرری به جامعه نمی‌زنند؟
باید خاطر نشان کنیم که منظور ما بیشتر تست‌هایی است که به صورت آنلاین و مجازی برگزار می‌شوند. همان طور که می‌دانید امروزه نقش تست‌های مختلف در زندگی افراد پر رنگ است اما این مسئله هم وجود دارد که نمی‌توان تست را حذف کرد.
وجود چیزی به نام تست در زندگی امروز درست مثل پیدایش عناصری مانند فضای مجازی یا تکنولوژی‌های خیلی پیشرفته است. یعنی هم می‌توان از آن‌ها بد استفاده کرد و هم می‌توان بهترین بهره را برد.
جمعیت روز به روز در حال افزایش است. یک شرکت را در نظر بگیرید که می‌خواهد یک فیلتر کلی برای گزینش کارمندانش داشته باشد و بعد آن‌ها را به مصاحبه‌‌ی حضوری دعوت کند. به نظر شما چه کار باید بکند؟ آیا می‌توان آن همه متقاضی را یک جا جمع کرد و ازشان در مورد ویژگی‌های شخصیتی‌شان پرسید؟ همین را درمورد نظرسنجی‌های عمومی در نظر بگیرید. آیا می‌شود نظر آن همه مخاطب را به روش‌های سنتی گرفت و ازشان استفاده‌ی فوق بهینه برد؟
از این رو می‌توانیم بگوییم وجود تست‌های معتبر و کاربردی که قابلیت کاتالیزگری در روند کارها دارند؛ پر اهمیت است و حذف آن‌ها می‌تواند باعث اتلاف وقت یا انرژی افراد شود.
دوباره تاکید می‌کنیم که منظور ما تست‌های خوب و معتبر است.
چرا ما در تست‌های استعدادیابی شرکت می‌کنیم؟
حال به طور دقیق می‌خواهیم تستی را بررسی کنیم که این روزها بیشترین جستجو را در اینترنت دارد. قبل از هر چیز باید بگوییم که تست استعدادیابی هم باید استانداردهای خاص خودش را داشته باشد و پایه و اساس علمی پشت سرش قرار گرفته باشد.
- افراد با هدف‌های مختلفی در تست استعدادیابی شرکت می‌کنند که به بعضی‌هایشان اشاره کردیم. یک سری می‌خواهند دلگرم شوند و افرادی هم هستند که واقعا روی این تست و نتیجه‌اش حساب باز می‌کنند و برایش برنامه دارند.
- همه‌ی این‌ها درست اما چرا ما در تست استعدادیابی شرکت می‌کنیم؟ یکی از دلایلش شاید آگاهی کم افراد جهان در مورد انواع استعدادها باشد و شاید فقط استعدادهای تحصیلی را خوب شناخته‌اند و به طبع برایش ارزش قائلند. در واقع انسان‌ها می‌دانند که استعدادهایی به غیر از مثلا ریاضی هم وجود دارد اما نمی‌دانند چیست و عبارت دیگر می‌دانند مقصد کجاست اما اینکه از کدام مسیر بروند را نمی‌دانند و تست استعدادیابی برای آن‌ها مانند راهنما عمل می‌کند.
- دلیل دیگر این است که افراد به طور قطع با خودشان آشنایی ندارند و تست استعدادیابی برای آن‌ها مانند یک کاتالیزگر عمل می‌کند. مانند فردی که تا داخل آب نپریده نمی‌داند که توانایی عظیمی در خوب شنا کردن دارد.
- تست استعدادیابی بر اساس معیارهای مختلف روانشناسی طراحی شده و عقیده‌اش این است که اگر روی این سوالات با این ویژگی‌ها مانور بدهیم می‌توانیم صاف بزنیم به هدف و استعدادهای فرد را کشف کنیم.
- پس معلوم است که فرایند طراحی یک تست استعدادیابی آنقدرها هم ساده نیست و افراد صاحب نظر باید خیلی در این مورد دقیق برخورد کنند.
چگونه از تست درست بهره ببریم؟
قبل از شرکت در هر تستی وظیفه‌ی ما این است که از معتبر بودن آن تست مطمئن باشیم و حتی در موردش مطالعه کنیم که بر چه اساسی بنا شده.
باید این اخلاق را کنار بگذاریم و تست‌ها منشا دل سردی یا دل گرمی ما نباشند و از آن‌ها به عنوان ابزار استفاده کنیم.
تستی که انتخاب می‌کنیم باید نتیجه کامل و جامعی بدهد و سوالات درستی نیز پرسیده باشدش طوری که بتوان بر اساس چیزی که واقعا هست به آن‌ها پاسخ داد.
تحلیل کردن تست‌ها نیز می‌تواند مفید باشد. اینکه شما بدانید این سوالی که پرسیده می‌خواهد کدام ویژگی را بررسی کنید و به چه چیز اشاره دارد؛ دید شما را نسبت به ماجرا بازتر می‌کند.
نتیجه‌گیری:
تست پدیده‌ای در حال گسترش است که از آن استفاده‌های مختلفی می‌توان کرد اما باید توجه داشته باشیم که از این پدیده‌ی حساس چه استفاده‌ای می‌کنیم و آیا نتیجه‌ای که می‌گیریم قابلیت بهره برداری دارد یا نه.
